O gminie

Położenie geograficzne Gminy:

Gmina Nowe Piekuty jest gminą wiejską, zlokalizowaną w południowo – zachodniej części województwa podlaskiego, we wschodniej części powiatu wysokomazowieckiego. Gmina Nowe Piekuty od północy graniczy z gminą Sokoły i Wysokie Mazowieckie, od zachodu – z gminą Szepietowo, od południa z gminą Brańsk (powiat bielski), a od wschodu z gminą Poświętne (powiat białostocki). Miejscowość gminna Nowe Piekuty zlokalizowana jest w południowej części gminy.

Powierzchnia Gminy:

Gmina Nowe Piekuty zajmuje powierzchnię 10969 ha i jest najmniejszą gminą na obszarze powiatu wysokomazowieckiego. Na jej terenie znajduje się 35 miejscowości wiejskich posiadających status sołectwa, które zamieszkuje łącznie 4179 mieszkańców.

Gmina Nowe Piekuty jest terenem typowo rolniczym. Użytki rolne zajmują tu ponad 83% jej powierzchni, z czego prawie 69% stanowią grunty orne.

Środowisko przyrodnicze:

Klimat

Warunki klimatyczne gminy Nowe Piekuty są charakterystyczne dla obszaru północno-wschodniej Polski. W podziale klimatycznym gmina zaliczana jest do regionu mazurskiego. Panuje tu klimat umiarkowany przejściowy z wyraźnym wpływem czynników kontynentalnych, cechujących się surowością warunków. Wynika to z kresowego położenia Niziny Podlaskiej w stosunku do innych regionów Polski, oraz południkowego ukształtowania powierzchni umożliwiającego swobodną wędrówkę kontynentalnych mas powietrza znad północno wschodniej Europy i centralnej Rosji. W rezultacie występuje tu mała bezwładność termodynamiczna, nieco niższa średnia temperatura roczna (6,9ºC) oraz duża amplituda jej zmian na przestrzeni zimy i lata (22ºC). Okres wegetacyjny jest związany z temperaturami dobowymi i wynosi 200-210 dni. Jest krótszy średnio o 1-2 tygodnie w stosunku do sąsiedniego Mazowsza i Wyżyny Lubelskiej. Zimy są zazwyczaj mroźne i relatywnie długie. Niekorzystne dla roślin są wiosenne przymrozki pojawiające się niekiedy nawet w I połowie maja. Okres występowania temperatur ujemnych jest dość długi i trwa w ciągu roku średnio od 130-140 dni. Bardzo ważnym elementem klimatycznym jest suma i rozłożenie opadów. Na podstawie danych lokalnej stacji agrometeorologicznej w Szepietowie średnio w ciągu roku obserwuje się od 560-570 mm opadów meteorologicznych, skupionych głównie w okresie od kwietnia do września (60%). Jest to zjawisko korzystne w aspekcie agrotechnicznym, gdyż zaspokaja potrzeby  roślin  w okresie wegetacji. Okres nasilenia opadów przypada zazwyczaj na lipiec.

Najbardziej korzystną cechą klimatyczną obszaru gminy jest dość duże nasłonecznienie. Współczynnik zachmurzenia wynosi (6,4º pokrycia nieba) i jest nieznacznie niższy od współczynnika dla Polski (6,6º pokrycia nieba). Najczęściej zachmurzenia dominują w listopadzie i grudniu.

Krajobraz i rzeźba terenu:

Gmina Nowe Piekuty położona jest w obrębie mezoregionu Wysoczyzna Wysokomazowiecka. Rzeźba terenu jest w tym regionie silnie zdenudowana i słabo zróżnicowana. Znaczna część obszaru gminy to prawie płaski teren, z tendencją do opadania w kierunku południowym. W północnej części obszaru gminy Nowe Piekuty, wysokości bezwzględne przekraczają 160 m n.p.m. (okolice Jabłoni Kościelnej), a w części południowej sięgają od 130 do 140 m n.p.m.

Wody powierzchniowe:

Na terenie gminy Nowe Piekuty występuje dobrze rozwinięta sieć rzek i strumieni. Główną rzeką jest tu rzeczka Tłoczewka i jej lewy dopływ Dzierza, które biorą swój początek w rejonie wsi Jabłoń Kościelna – Tłoczewka, a Dzierza ma swój początek we wsi Jabłoń Dąbrowa.

Również z obrębu wsi Jabłoń Kościelna wypływa rzeka Ślina. Wzniesienie w obrębie wsi Jabłoń Kościelna jest działem wodnym pomiędzy dorzeczem rzek Bug i Narew. Rzeka Ślina zbiera wody do rzeki Narew, a rzeka Tłoczewka odprowadza wody do Bugu.

Rzeka Ślina – lewostronny dopływ Narwi o długości całkowitej 37,9km i zlewni 359,7km². W północnej części gminy zlokalizowany jest jej obszar źródłowy o pow. 8km² i górny bieg
o dł. 2,5km.

Rzeka Liza – lewy dopływ Narwi o dł. całkowitej 19km i zlewni 134,3km². Zlewnia obszaru źródłowego rzeki o pow. 13km² położona jest na wschodnim krańcu gminy Nowe Piekuty, a główny jej bieg, na terenie sąsiedniej gminy Poświętne. Obszar źródłowy rzeki Lizy na terenie rozpatrywanej gminy jest w większości pokryty lasem.

W południowej części gminy przepływa rzeczka Markówka. Rzeki Tłoczewka
i Markówka są dopływami rzeki Mień. Płyną one naturalnymi korytami tworzącymi liczne zakola i obramowanymi malowniczymi zadrzewieniami, złożonymi z olszy i domieszką wierzb.

Rzeka Mień – główną rzeką obszaru gminy jest rzeka Mień uchodząca do Nurca. Mień płynie wzdłuż południowo-zachodniej granicy gminy. Całkowita długość rzeki wynosi 21km, w tym na obszarze gminy – 7km.

Rzeki Tłoczewka i Dzierza – są dopływami rzeki Mień ich długość to Tłoczewka – 14km    i Dzierza – 9km.

Wody powierzchniowe zajmują w gminie powierzchnię 33ha, w tym:

–        wody stojące – 2,0ha,

–        wody płynące – 18ha,

–        rowy i kanały melioracyjne – 13ha.

Wody podziemne:

Zasoby wód podziemnych stanowią główne źródło zasilania gminy w wodę. Ujmowana woda podziemna, cechuje się podwyższoną zawartością żelaza, które jest usuwane w procesie uzdatniania wody. Wody podziemne odznaczają się stosunkowo wysoką jakością.

Na obszarze gminy nie były prowadzone badania jakości wód podziemnych w ramach monitoringu regionalnego. Nie można zatem ocenić jakości wód podziemnych na terenie gminy.

Szata roślinna:

Występująca na analizowanym obszarze szata roślinna związana jest ściśle z panującymi warunkami siedliskowymi, oraz z klimatem, panującym w tym regionie. Obszar gminy Nowe Piekuty charakteryzuje się bardzo dobrymi warunkami siedliskowymi, o czym może świadczyć fakt, iż dawniej teren ten porośnięty był lasami dębowymi, dowodem na to są stare dęby w Nowych Piekutach. W chwili obecnej drzewostan w lasach buduje głównie sztucznie nasadzona sosna. Wzdłuż rzek, oraz na terenach podmokłych, występują lasy olszowe oraz łęgi.

Szata roślinna analizowanego terenu nie odróżnia się specyfiką od pozostałych regionów nizinnych Polski.

Lasy:

Powierzchnia gruntów leśnych w gminie Nowe Piekuty wynosi ogółem 1560,9 hektarów. Lesistość gminy wynosi 16,2% i jest niższa od średniej powiatu wysokomazowieckiego (18,4%), województwa (29,6%) i od średniej krajowej (29,4%).

Stan lasów na terenie gminy Nowe Piekuty jest dobry. Według badań monitoringowych z lat 1998-2001 opracowanych przez Instytut Badań Leśnictwa, lasy tego obszaru nie są znacząco narażone na zanieczyszczenia powietrza. Dobry stan zdrowotny lasów, przejawia się niskim stopniem defoliacji (opadaniem liści), oraz małymi odbarwieniami aparatu asymilacyjnego.

Gospodarka zasobami leśnymi to przede wszystkim pozyskanie drewna. W roku 2002 pozyskanie drewna (grubizny) z lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa w gminie Nowe Piekuty kształtowało się powyżej średniej powiatu wysokomazowieckiego (9,8 m³/100 ha powierzchni lasów) i wynosiło 27,9m³/100 ha powierzchni lasów.

Wpływ na wielkość zasobów leśno-drzewnych mają przede wszystkim odnowienia i zalesienia. W roku 2002 nie wykonano w gminie odnowień, natomiast 3,9 ha gruntów nieleśnych zostało zalesione.

Świat zwierząt:

Na obszarze gminy Nowe Piekuty występuje wiele gatunków zwierząt, których siedliskiem są lasy, pola, łąki, tereny podmokłe (szuwary), oraz gospodarstwa domowe.